ŚLAD WĘGLOWY – co to jest.

Ślad węglowy – co to jest, jak go obliczamy i dlaczego jest ważny?
Ślad węglowy to pojęcie, które zyskuje na znaczeniu w kontekście walki ze zmianami klimatycznymi. Jest to miara, która pozwala określić, jaki wpływ na środowisko, a w szczególności na zmiany klimatyczne, mają nasze codzienne działania i decyzje. Ślad węglowy mierzy ilość emisji gazów cieplarnianych (GHG), głównie dwutlenku węgla (CO₂), które są uwalniane do atmosfery w wyniku produkcji dóbr, usług oraz działalności ludzkiej.

1. Co to jest ślad węglowy?
Ślad węglowy to całkowita ilość gazów cieplarnianych (GHG), wyrażona w jednostkach ekwiwalentu dwutlenku węgla (CO₂e), której emisja wiąże się z jakimś procesem, produktem lub osobą. W skrócie, ślad węglowy pokazuje, jak duży wpływ na zmiany klimatu ma dana czynność lub obiekt, np. produkcja jedzenia, podróże samolotem czy codzienne korzystanie z energii elektrycznej.
Ślad węglowy można obliczyć na różnych poziomach: od jednostkowego, czyli śladu węglowego jednej osoby, po organizacje, branże, a także państwa. Im większa liczba osób lub procesów objętych analizą, tym większy będzie wynikający z tego ślad węglowy.

2. Dlaczego ślad węglowy jest ważny?
Globalne ocieplenie jest jednym z najpoważniejszych wyzwań, przed którymi stoi współczesny świat. Główne przyczyny tego zjawiska to wzrost koncentracji gazów cieplarnianych w atmosferze, a szczególnie dwutlenku węgla, który jest odpowiedzialny za większość efektu cieplarnianego. Ślad węglowy pomaga w monitorowaniu, jak bardzo przyczyniamy się do tego procesu.

3. Rodzaje śladu węglowego.
Ślad węglowy można rozróżnić na kilka różnych rodzajów, w zależności od kontekstu:
– ślad węglowy produktu (ang. product carbon footprint): To całkowita ilość gazów cieplarnianych emitowanych na każdym etapie życia produktu, od wydobycia surowców, przez produkcję, transport, aż po użytkowanie i utylizację,
– ślad węglowy organizacji (ang. organizational carbon footprint): To suma emisji gazów cieplarnianych wynikających z działalności firmy lub organizacji, obejmująca produkcję, transport, użytkowanie energii oraz inne procesy związane z działalnością firmy,
– ślad węglowy jednostki (ang. individual carbon footprint): To suma emisji gazów cieplarnianych związanych z codziennymi działaniami osoby, np. transport, dieta, zużycie energii czy sposób życia,
– ślad węglowy kraju (ang. national carbon footprint): To całkowita emisja gazów cieplarnianych przez kraj, obejmująca wszystkie sektory gospodarki, w tym przemysł, transport, rolnictwo i sektor energetyczny.

4. Przykłady śladu węglowego.
Aby lepiej zrozumieć, jak wygląda ślad węglowy, poniżej przedstawiamy przykłady różnych działań i ich wpływ na środowisko:

Podróż samochodowa:
Ślad węglowy podróży samochodowej zależy od odległości, typu pojazdu i rodzaju paliwa. Przykładowo, samochód napędzany benzyną emituje średnio około 2,3 kg CO₂ na każdy przejechany litr paliwa. Dla średniej podróży o długości 100 km (dla samochodu spalającego 7 litrów paliwa na 100 km), emisja wynosi około 16,1 kg CO₂.

Produkcja mięsa:
Produkcja mięsa, zwłaszcza czerwonego, ma ogromny wpływ na ślad węglowy. Na przykład, produkcja 1 kg wołowiny wiąże się z emisją około 27 kg CO₂. Z kolei mięso drobiowe ma mniejszy wpływ na środowisko – około 6 kg CO₂ na 1 kg mięsa.

Produkcja energii:
W zależności od źródła energii, ślad węglowy może się znacznie różnić. Elektrownie węglowe emitują około 900-1000 kg CO₂ na każdą megawatogodzinę (MWh) wyprodukowanej energii, podczas gdy elektrownie wiatrowe i słoneczne mają minimalny ślad węglowy.

Jedzenie roślinne:
Produkcja roślin jest znacznie bardziej przyjazna dla środowiska niż produkcja mięsa. Na przykład, produkcja 1 kg ziemniaków wiąże się z emisją około 0,2 kg CO₂, a 1 kg jabłek to około 0,3 kg CO₂.

Elektronika:
Produkcja urządzeń elektronicznych, takich jak telefony czy komputery, również wiąże się z emisją gazów cieplarnianych. Na przykład, wyprodukowanie laptopa o wadze 1,5 kg może wiązać się z emisją około 350 kg CO₂, w zależności od wykorzystywanych materiałów i energii.

5. Jak obliczyć ślad węglowy?
Obliczanie śladu węglowego może odbywać się na kilka sposobów, w zależności od skali i dostępnych danych. Istnieją różne metody i narzędzia, które umożliwiają obliczenie śladu węglowego na poziomie indywidualnym, organizacyjnym lub dla produktów.

Metody obliczania śladu węglowego:
Zbieranie danych: Pierwszym krokiem jest zebranie danych dotyczących działań, które mogą wpływać na emisję CO₂. Dla osób fizycznych mogą to być dane o zużyciu energii, paliwa, liczbie lotów, diecie itp. Dla organizacji zbieramy dane dotyczące zużycia energii, emisji związanej z transportem, produkcją, odpadami, etc.

Wybór odpowiednich współczynników emisji (emission factors): Kolejnym krokiem jest zastosowanie odpowiednich współczynników emisji, które przeliczą nasze dane na emisję CO₂. Przykładem może być współczynnik emisji dla transportu: dla samochodów benzynowych może to być np. 2,3 kg CO₂ na litr paliwa. Współczynniki emisji są dostępne w bazach danych takich jak IPCC (Międzyrządowy Panel ds. Zmian Klimatu) czy WRI (World Resources Institute).

Obliczanie emisji: Na podstawie zgromadzonych danych i współczynników emisji, oblicza się całkowitą emisję CO₂. Przykład: jeśli ktoś przebył 100 km samochodem, który zużywa 7 litrów paliwa na 100 km, to emisja CO₂ będzie wynosiła:

7 litrów * 2,3 kg CO₂/litr = 16,1 kg CO₂.

Sumowanie i analiza: Następnie sumujemy wszystkie obliczone emisje z różnych źródeł (np. podróże, dieta, zużycie energii) i otrzymujemy całkowity ślad węglowy.

Narzędzia online do obliczania śladu węglowego:
W internecie dostępnych jest wiele narzędzi online, które ułatwiają obliczenie indywidualnego lub organizacyjnego śladu węglowego. Przykłady to:
– kalkulatory śladu węglowego dla osób (np. kalkulatory na stronach organizacji ekologicznych),
– narzędzia dla firm, które pomagają obliczać emisję gazów cieplarnianych w kontekście działalności biznesowej.

6. Jak zmniejszyć swój ślad węglowy?
Zmniejszenie śladu węglowego jest możliwe na wielu płaszczyznach życia. Oto kilka przykładów:
– zmieniaj sposób transportu: Przesiądź się na rower, komunikację miejską, a jeśli to możliwe, chodź pieszo,
– ogranicz zużycie mięsa: Dieta roślinna ma znacznie mniejszy wpływ na emisję gazów cieplarnianych.
– oszczędzaj energię: Wyłączaj nieużywane urządzenia, używaj energooszczędnych żarówek, inwestuj w panele słoneczne,
– recykling i ograniczanie odpadów: Segregowanie odpadów, ograniczanie plastikowych opakowań oraz recykling materiałów,
– kupuj lokalnie i odpowiedzialnie: Unikaj produktów, które wymagają dużego transportu, oraz wybieraj produkty z certyfikatami ekologicznymi.

Ślad węglowy to miara wpływu naszych działań na zmiany klimatyczne, którą można obliczyć na różnych poziomach. Ślad węglowy jest istotnym narzędziem w walce z globalnym ociepleniem, ponieważ pomaga zrozumieć, jak nasze decyzje wpływają na środowisko. Świadome obliczanie i redukcja swojego śladu węglowego to kluczowy element działań proekologicznych.

A na koniec przedstawiamy poniżej prosty program do wyliczania śladu węglowego.

POWRÓT